Wat gebeurt er als je een miskraam krijgt?

Een miskraam betekent dat de zwangerschap is gestopt in de eerste zestien weken. Het kindje leeft niet meer. Samen met bloedverlies komt het via de vagina naar buiten. Soms gebeurt dit al heel vroeg, voordat je weet dat je zwanger bent. Het lijkt dan alsof je ongesteld bent. Het kan ook gebeuren nadat je al een levend kindje op een echo hebt gezien.   

Het is heel persoonlijk hoe iemand het stoppen van de zwangerschap ervaart. Ook de woorden die je eraan geeft, kunnen verschil maken. De één vindt dat ze een vruchtje verliest, de ander noemt het liever kindje of baby. We gebruiken hier het woord miskraam, omdat de meeste mensen dit kennen. Zelf kan je andere woorden kiezen, als dat beter past bij jouw gevoel. 

Een miskraam kan lijken op ongesteld zijn. Je hebt wat buikpijn en licht bloedverlies, dat later erger wordt. De pijn of kramp zit onder in je buik en/of rug. Een miskraam kan langzaam op gang komen, maar je kan ook direct veel bloedverlies en buikpijn hebben.  

Het kan ook zijn dat je geen klachten hebt, maar tijdens een echo ontdekt dat de zwangerschap is gestopt. Er is dan geen kloppend hartje (meer) te zien. Dit heet ook wel een gemiste miskraam (je hebt het niet gemerkt).  

De medische term voor gemiste miskraam is het Engelse ‘missed abortion’. Je kan ervan schrikken als je deze term leest of hoort. Maar er wordt hier niet mee bedoeld dat de zwangerschap bewust is beëindigd. De term daarvoor is: abortus provocatus. Abortus betekent: vroegtijdige geboorte of miskraam. Het komt van het Latijnse woord aboriri: verloren gaan.

Een eicel en een zaadcel smelten bij de bevruchting samen. De bevruchte eicel gaat zich daarna delen en zo groeit er een vruchtje. Soms gaan de bevruchting en de eerste celdeling niet goed. Er ontstaan dan afwijkingen in het vruchtje, waardoor het niet verder groeit en sterft. Dit kan al kort na de bevruchting gebeuren, maar ook later.

Je kan een miskraam niet voorkomen. Het gebeurt vanzelf, zonder dat je er invloed op hebt. Een miskraam komt dus ook niet doordat je iets verkeerd hebt gedaan. Een gezonde leefstijl zorgt wel voor een kleinere kans op een miskraam. Het helpt bijvoorbeeld om niet te roken en geen alcohol of drugs te gebruiken. Maar dit kan een miskraam niet voorkomen. 

Ongeveer één van de tien zwangerschappen eindigt in een miskraam. Dit is een schatting, waarschijnlijk zijn het er meer. De zwangerschap kan namelijk al stoppen voordat je weet dat je zwanger bent. Je hebt dan kort na de bevruchting een miskraam, al voordat je ongesteld zou moeten worden. Als het bloedverlies begint, lijkt het alsof je ongesteld bent.

Heb je bloedverlies tijdens de zwangerschap, bel dan je verloskundige. Bloedverlies hoeft niet altijd te betekenen dat je een miskraam hebt. Er kunnen ook andere oorzaken zijn. De verloskundige zal je een aantal vragen stellen. Aan de hand van de situatie geeft ze informatie en advies. Samen spreken jullie af wanneer jullie weer contact hebben en of het zinvol is om een echo te maken.  

Als blijkt dat je inderdaad een miskraam hebt, is het daarna belangrijk om de verloskundige te bellen wanneer je

• zoveel bloed verliest dat je een paar keer in één uur een nieuw, dik maandverband nodig hebt;
• koorts hebt boven de 38 graden;
• duizelig bent en het gevoel hebt dat je gaat flauwvallen;
• ongerust bent, vragen hebt of behoefte hebt aan steun. 

Vanaf het moment dat je bloedverlies en buikkrampen hebt, duurt het meestal een paar dagen tot je het kindje verliest. Dit kan ook twee weken duren. Daarna stopt het bloedverlies binnen een paar dagen tot een week. Er komt ook slijmvlies uit de baarmoeder met het bloed mee naar buiten.

Als de miskraam vanzelf begint, verlies je bloed en krijg je krampen in je buik. Dit wordt vaak langzaam erger. De krampen zorgen ervoor dat je baarmoedermond een beetje opengaat en dat het vruchtje naar buiten wordt geduwd. Dit gebeurt meestal na een paar dagen. Vaak verlies je wat (kleine) bloedstolsels. Daarna wordt het bloedverlies minder. Meestal stopt het binnen een paar dagen tot een week.  

Het kan ook gebeuren dat je geen klachten hebt, maar dat de miskraam wordt ontdekt tijdens een echo. Er is dan geen kloppend hartje te zien. Of er is een leeg vruchtzakje te zien. Dat betekent dat het vruchtje al heel vroeg is gestopt met groeien. Je verloskundige bespreekt met je wat je kan doen. Er zijn drie opties:  

1. Afwachten tot je vanzelf bloedverlies krijgt. Soms duurt het even voordat je lichaam reageert op de miskraam. Dit is de meest natuurlijke optie.
2. De miskraam opwekken met medicijnen. Je verloskundige verwijst je door naar de gynaecoloog. Die schrijft de medicijnen voor. Meestal krijg je een pil, die je in je vagina inbrengt. Dit kan je zelf thuis doen, of het gebeurt in het ziekenhuis. Als de medicijnen werken, krijg je meestal na één of twee dagen bloedverlies. Daarna gaat het verder zoals bij een miskraam die vanzelf begint.
3. Curettage. Dit is een korte ingreep in het ziekenhuis. De gynaecoloog haalt met een dun zuigertje het vruchtje weg uit de baarmoeder. Je krijgt een lichte narcose en de ingreep duurt 10-15 minuten. Het nadeel van een curettage is dat er verklevingen in de baarmoeder kunnen komen. Als dit gebeurt, kan het moeilijker zijn om opnieuw zwanger te worden. Ook is er bij een volgende zwangerschap iets meer kans op een miskraam, een vroeggeboorte en een vastzittende placenta. Daarbij komt de placenta na de geboorte niet vanzelf naar buiten. 

Je mag rustig nadenken over je besluit. Deze Keuzekaart kan je hierbij helpen.  

Bij een miskraam is er kans op een ontsteking. Daarom zijn dit de adviezen zolang je bloed verliest:   

• Gebruik geen tampons.
• Ga niet in bad, naar een zwembad of naar de sauna. Douchen kan wel.
• Geen seks met penetratie (geen penis of vingers in de vagina). 

Bij pijn kan je paracetamol gebruiken: twee tabletten van 500 mg. Dit mag elke zes uur. Als het nodig is, kan je daarnaast deze pijnstilling innemen: Ibuprofen (drie keer per dag 400 mg) óf Naproxen (twee keer per dag 500 mg). 

Naast deze adviezen kan emotionele steun belangrijk zijn. Je kan vragen of je partner of iemand anders bij je blijft. Misschien wil je liever alleen zijn. Dan kan je ook vragen of je mag bellen als je verdrietig of angstig bent. Je kan ook altijd je verloskundige bellen als je daar behoefte aan hebt.

Bel je verloskundige of gynaecoloog als het bloedverlies door de miskraam langer dan twee weken aanhoudt. Het kan zijn dat er wat weefsel in de baarmoeder is achtergebleven. Dit heet een incomplete miskraam. Als het nodig lijkt, kan dit worden onderzocht met een echo. De verloskundige of gynaecoloog vertelt je hoe het verdergaat.

Je zou direct na een miskraam opnieuw zwanger kunnen worden. Je lichaam herstelt snel nadat het bloedverlies van de miskraam is gestopt. Dan begint de maandelijkse cyclus weer en krijg je weer een eisprong. De vraag is ook wanneer je emotioneel toe bent aan een nieuwe zwangerschap. En, als je die hebt, hoe dit is voor je partner. Sommige ouders willen eerst wat tijd nemen voor de emoties die ze ervaren door het verlies.

Sommige vrouwen krijgen twee keer of vaker een miskraam. Dit heet: herhaalde miskramen. Vaak is hier geen duidelijke oorzaak voor. Een gezonde zwangerschap blijft dan gewoon mogelijk. Het risico op een miskraam neemt wel iets toe na herhaalde miskramen. 

Als je twee keer of vaker een miskraam hebt gehad, kan de verloskundige je doorverwijzen naar een gynaecoloog. Die kan onderzoek doen naar de oorzaak. Soms blijkt er bijvoorbeeld een afwijking aan de baarmoeder of eierstokken te zijn. Maar vaak wordt er geen oorzaak gevonden.