Toxoplasma gondii

In uitwerpselen van (vooral jonge) katten komt een parasiet voor die toxoplasmose kan veroorzaken. Toxoplasmose kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Bij het verschonen van de kattenbak en het werken in de tuin is het belangrijk handschoenen te dragen. Beter nog: laat liever iemand anders de kattenbak verschonen. Ook een zandbak kan een bron zijn van toxoplasma. Besmetting tijdens de zwangerschap kan gevolgen hebben voor de baby. Als je eerder toxoplasmose hebt gehad, ben je tegen deze ziekte beschermd.

Cytomegalovirus (CMV)

Het cytomegalovirus (CMV) is een herpesvirus. Veel mensen zijn in hun leven al in contact geweest met dit virus zonder dat ze het weten. Ben je eenmaal besmet, dan blijft het altijd in je lichaam. Er is een kleine kans dat het virus weer actief wordt. Voor volwassenen is een besmetting heel onschuldig, maar een infectie tijdens de zwangerschap kan schadelijk zijn voor een ongeboren baby. Het is een van de meest voorkomende oorzaak van aangeboren afwijkingen in de wereld. Je kunt je niet laten inenten tegen het CMV-virus en er zijn ook geen medicijnen voor. Daarom is het als je zwanger bent belangrijk te zorgen dat je niet besmet raakt.

Risico’s voor de ongeboren baby
Vaak merk je niet dat je besmet bent geraakt met CMV. Soms is er koorts en moeheid. Raak je voor het eerst besmet tijdens de zwangerschap, dan kan de ongeboren baby ook besmet raken. Dit kan ook als je het virus al bij je draagt en het virus wordt weer actief. In beide gevallen is er een kleine kans op groeivertraging of aangeboren afwijkingen aan het zenuwstelsel, zoals gehoorschade. Van alle kinderen die tijdens de zwangerschap besmet raken, heeft 85-90% bij de geboorte geen symptomen. Je loopt zelf geen extra risico op een ernstige ziekte. Er kan bloedonderzoek gedaan worden om te kijken of je al een keer een CMV-infectie hebt gehad. Als het erop lijkt dat er een actieve infectie is, overlegt je verloskundige met de gynaecoloog over het advies.

Besmetting voorkomen

• Voorkom contact met lichaamsvocht van anderen, zoals speeksel of urine. Deel bijvoorbeeld geen voedsel, bestek of bekers.
• Was je handen als er toch contact met dit vocht is geweest.
• Is er lichaamsvocht op speelgoed of andere spullen gekomen? Maak het dan schoon.
• Was je handen met water en zeep na het verschonen van een kind. Een goede handhygiëne bestaat uit het wassen van de handen met water en zeep.

Deze voorzorgsmaatregelen zijn niet altijd haalbaar. Bijvoorbeeld als je in de kinderopvang, gehandicaptenzorg of de basisschool werkt of kleine kinderen hebt. Maar alle beetjes helpen! Het is verstandig als je partner ook probeert een besmetting te voorkomen. Want als die besmet raakt, kun jij het ook krijgen.

Meer informatie
Op de website van het RIVM vind je meer informatie over het virus.

Listeriose

De listeriabacterie kan in rauwe, ongepasteuriseerde melk, kip, vlees, vis en schaal-/schelpdieren, groente en fruit zitten. Deze bacterie kan de voedselinfectie listeriose veroorzaken. De kans op besmetting is klein, maar de gevolgen kunnen ernstig zijn. Als je zwanger bent kan deze infectie namelijk een miskraam of vroeggeboorte veroorzaken. Ook bij pasgeboren baby’s kan besmetting met listeria ernstig verlopen.

De gevolgen voor de ongeboren baby zijn het meest ernstig als je ziek wordt in de laatste drie maanden van je zwangerschap. Je hebt dan vaak hoge koorts, hoofdpijn, gewrichts- en spierpijn. Nu je zwanger bent, is het dus extra belangrijk dat je de listeriabacterie niet binnenkrijgt.

Risicoproducten
Listeria is vooral te vinden in langdurig gekoeld bewaarde producten die zonder verhitting worden gegeten, zoals:

• (buitenlandse) zachte kazen die gemaakt zijn van rauwe melk. Rauwe melk kan zitten in brie, camembert en vacherin. Je herkent deze kazen aan het opschrift 'au lait cru' op het etiket
• voorverpakte gerookte vis
• voorverpakte vleeswaren
• rauwe dierlijke producten.

Laat deze producten dus staan en drink bijvoorbeeld ook geen rauwe melk van de boerderij. Of kook deze melk eerst. Listeria kan namelijk niet tegen verhitting.

(Kinder)boerderij vermijden
Geiten en schapen kunnen ook ziekteverwekkers verspreiden, zoals listeria, toxoplasmose, rode hond en Q-koorts. De bacteriën en parasieten komen vrij nadat de dieren zijn bevallen (lammeren) en zijn van dier op mens overdraagbaar. Daarom is het beter om tijdens de zwangerschap:

• contact met dieren die gaan bevallen te vermijden
• geiten en schapen te vermijden tijdens de lammerperiode.
• stro, voer en mest te vermijden.
• beter geen contact te hebben met mensen die wel bij schapen en lammeren zijn geweest, omdat de bacterie ook via kleding overdraagbaar is.

Meer informatie

• Listeriose en zwangerschap | RIVM