Spontaan gebroken vliezen

De baby in je buik zit in een vruchtzak. Dat is een soort ballon gevuld met vruchtwater. De vruchtzak is gemaakt van twee lagen stevig, rekbaar materiaal. Dit zijn de vliezen. De vliezen beschermen je baby tegen infecties.  

Meestal breken de vliezen tijdens de bevalling vanzelf. Er komt dan een scheur in de vliezen, waardoor het vruchtwater naar buiten stroomt. Dit is normaal. Af en toe breken de vliezen al voordat je weeën hebt. Dat gebeurt ongeveer 10 van de 100 keer. Er kan in één keer een grote golf vruchtwater vrijkomen, of het kan langzaam druppelen. Dat hangt af van de grootte en de plek van de scheur in de vliezen. Vaak beginnen de weeën daarna vanzelf binnen 24 uur. Als de vliezen vanzelf breken, noemen we dat: spontaan gebroken vliezen. De verloskundige kan de vliezen ook breken om de weeën in te leiden.   

Spontaan gebroken vliezen zijn normaal vanaf 37 weken zwangerschap. Meestal hoef je dan niet direct de verloskundige te bellen. Je kan gewoon afwachten tot je bevalling goed op gang is. Laten de weeën op zich wachten? Bel je verloskundige dan overdag voor overleg. 

Bel wel direct als het vruchtwater vies ruikt en een groenige of bruinige kleur heeft. Je baby heeft dan in het vruchtwater gepoept. Bel ook direct als je verloskundige dit zo met jou heeft afgesproken. Bijvoorbeeld omdat je baby nog niet met het hoofd in je bekken ligt. Volg in dat geval altijd de belafspraken die je met de verloskundige hebt gemaakt. Breken je vliezen eerder dan 37 weken? Bel dan ook direct je verloskundige, ook als het midden in de nacht is. Een vroeggeboorte kan risicovol zijn voor je baby.

Het spontaan breken van de vliezen vóórdat je weeën hebt, is een teken dat de bevalling gaat beginnen. Toch kan het nog even duren voordat de weeën goed op gang komen: 

• 75% van de zwangeren heeft 24 uur na het breken van de vliezen weeën.
• 90% heeft binnen 48 uur weeën.
• 95% heeft binnen 72 uur vanzelf weeën gekregen.  

In veel regio’s in Nederland is afgesproken dat zwangeren die langer dan 24 uur gebroken vliezen zonder weeën hebben, een verwijzing voor een inleiding krijgen. De weeën worden dan in het ziekenhuis opgewekt met medicijnen. Dat is omdat de risico’s op een infectie bij de baby wat hoger zijn als de vliezen geen bescherming meer vormen. Of je kiest voor een inleiding, is aan jou. De verloskundige en de gynaecoloog kunnen je informatie geven over de voordelen en de nadelen van inleiden. En de voor- en nadelen van langer afwachten tot de weeën vanzelf beginnen. Deze uitleg kan je helpen een beslissing te maken waar jij zelf achter staat. 

Ongeveer 10% van de bevallingen begint met spontaan gebroken vliezen. In de meeste gevallen (60 tot 80%) gebeurt dat tussen 37 en 42 weken zwangerschap. Af en toe breken de vliezen al vóór die periode. Dat is in ongeveer 20 tot 40% van de gevallen zo. 

Meestal begint een bevalling met weeën. De vliezen breken dan pas later tijdens de bevalling, vanzelf of met hulp van je verloskundige. Heel soms blijven de vliezen de hele tijd heel en wordt een baby in de vliezen geboren. Ook dat is normaal. 

Het is niet precies duidelijk waarom de bevalling bij sommige vrouwen begint met gebroken vliezen, en niet met weeën. Het zou zo kunnen zijn dat dit gebeurt doordat de vliezen weker (zachter) worden als je gaat bevallen. Daardoor worden de vliezen minder sterk. Toch breken de vliezen meestal pas nadat de weeën zijn begonnen. 

De kans dat je vliezen breken en je vruchtwater verliest vóórdat de weeën beginnen, is groter als je: 

• vaak last hebt van harde buiken;
• heel veel vruchtwater hebt;
• een meerling (tweeling of meer baby's) krijgt.

Twijfel je of je vliezen zijn gebroken? Dan kan je je verloskundige bellen. Die kan proberen na te gaan of het echt zo is, of dat het om iets anders gaat. Plas, afscheiding uit je vagina of sperma kan je ook verwarren met vruchtwater. Het verschil is niet altijd goed te zien. Je verloskundige zal beoordelen of je vruchtwater bent verloren en of er controles nodig zijn. Daarvoor stelt ze deze vragen:  

• Hoe laat braken je vliezen?
• Welke kleur heeft het vruchtwater?
• Hoe ruikt het vruchtwater (de geur van vruchtwater is zoet-weeïg)?
• Hoeveel vruchtwater ben je ongeveer verloren?
• Blijft de vloeistof lopen?
• Beweegt je baby meer of minder dan normaal?
• Verlies je bloed?
• Zijn je weeën begonnen?  

Naast de beoordeling van je verloskundige, zijn er ook andere manieren om te testen of je vliezen zijn gebroken. Maar geen enkele methode kan dit helemaal met zekerheid zeggen. Op een echo is niet te zien of vliezen zijn gebroken of niet.

PH-test 

Bij een PH-test meet de verloskundige hoe zuur het vocht is dat je verliest. Daarvoor moet je wat vocht opvangen. De verloskundige doopt er een teststaafje in, dat verkleurt. De kleur geeft aan hoe zuur het vocht is. De zuurgraad van vruchtwater is hoger dan die van plas of ander vocht.  

Varentest 

Bij een varentest wordt een druppel vocht onder de microscoop bekeken. Is het vruchtwater, dan zie je structuren in de vorm van een varenblad. Als het vruchtwater vermengd is met jouw bloed of poep van de baby, is het lastiger te beoordelen.  

Speculumonderzoek 

Hierbij wordt een speculum (eendenbek) ingebracht in je vagina. Zo kan worden gekeken of er vocht uit je baarmoeder komt. Degene die het onderzoek doet, kan gelijk ook zien of je baarmoedermond al een stukje open is. Je hebt dan ontsluiting. Je hoeft bij dit onderzoek niet bang te zijn voor extra risico op infecties. Wetenschappelijk onderzoek heeft dit verband niet aangetoond. 

Een bevalling die begint met gebroken vliezen verloopt meestal normaal. De weeën beginnen vanzelf en jij en je baby zijn en blijven gezond. In 0,2% van de gevallen ontstaat er een ernstige infectie. Ook de kans op een infectie van de baarmoeder of het vruchtwater is groter dan wanneer de vliezen heel blijven tot je weeën hebt. Vooral wanneer een arts of verloskundige in je vagina heeft gevoeld voordat je weeën hebt, is de kans op een infectie groter. Daarom kan wat extra opletten geen kwaad.

Tekenen van een infectie zijn bijvoorbeeld koorts bij jezelf, een verhoogde hartslag van je baby of minder beweging van je baby. Wees hier ook extra alert op als:  

• je baby in het vruchtwater heeft gepoept;
• je bevalt van je eerste baby;
• je weet dat je een vaginale, bacteriële infectie hebt (GBS);
• de weeën 24 uur na het breken van je vliezen nog niet op gang zijn gekomen.  

Zijn er geen tekenen van een infectie en heeft niemand in je vagina gevoeld na het breken van de vliezen? Dan is er geen reden om aan te nemen dat jij of je baby in gevaar zijn. Uit onderzoek is niet gebleken dat afwachten tot de weeën vanzelf beginnen extra risico’s met zich meebrengt. Er is geen maximale tijd dat je veilig kan afwachten aan te koppelen. Of dat ook geldt voor langer dan 96 uur wachten weten we niet, omdat dat niet vaak genoeg voorkomt. Bij 95% van de zwangeren zijn tegen die tijd de weeën al vanzelf begonnen.

Zijn je vliezen gebroken en heb je nog geen weeën? Dan kan je gewoon thuisblijven. Zijn je weeën na 24 uur nog steeds niet op gang gekomen? Dan krijg je in veel regio’s in Nederland het advies om naar het ziekenhuis te gaan. Daar kunnen ze de weeën op gang brengen met medicijnen. Het is aan jou of je dit advies wel of niet opvolgt. Dat kan soms best voor twijfel zorgen. Bespreek de voor- en nadelen van de keuze met je verloskundige. Die kan je meer informatie geven en met je meedenken over wat in jouw situatie het beste is. 

Krijg je koorts of heeft je baby een hoge hartslag? Dat kan betekenen dat er een infectie is ontstaan. Dat kan gevaarlijk zijn voor jou of je baby. Misschien hebben jullie medicijnen via een infuus nodig. Die kan je alleen in het ziekenhuis krijgen.