De bevalling inleiden

De kans is groot dat je bevalling vanzelf begint. Maar soms wil je de natuur een handje helpen. Bijvoorbeeld omdat daar een medische reden voor is. Dat betekent dat het voor de gezondheid van jou of je baby beter is dat je gaat bevallen. Dan kan de bevalling op gang worden gebracht. Het opwekken van de bevalling heet ook wel: inleiden.  

Dit kunnen bijvoorbeeld redenen zijn om te kiezen voor het inleiden van de bevalling: 

• langer dan 41 of 42 weken zwanger zijn;
• erge fysieke klachten, waardoor zwanger zijn niet meer goed is voor je gezondheid;
• het risico dat het niet goed gaat met de gezondheid van de baby. 

Het inleiden van de bevalling is nooit verplicht. Je mag er ook altijd voor kiezen om af te wachten tot de weeën vanzelf beginnen. Je verloskundige bespreekt alle voordelen, nadelen en risico's van beide opties met je. Je mag hier ook altijd (opnieuw) naar vragen.  

Er zijn verschillende manieren om een bevalling in te leiden. Je verloskundige bespreekt deze manieren met je, om samen de beste optie voor jou te kiezen. Het hangt er vooral vanaf hoe het met je baarmoedermond is. 

De verloskundige onderzoekt daarom eerst of je baarmoedermond al vestreken is en of je al wat ontsluiting hebt. Verstreken betekent dat de baarmoedermond niet meer lang en stevig is, maar zacht en kort, zoals vlak voor een bevalling. Ontsluiting betekent dat je baarmoedermond al een beetje open is. 

Als je al een keer bent bevallen, bespreekt de verloskundige ook met je hoe je vorige zwangerschap en bevalling gingen. Dat speelt een rol bij het kiezen van de beste manier van inleiden voor jou. De verloskundige geeft je advies, maar wat jij het liefst wilt is het belangrijkst bij de beslissing die jullie nemen. Hieronder staan de opties die er zijn. 

Vliezen strippen 

Vliezen strippen is de makkelijkste manier om een bevalling op gang te helpen. Dit zal de verloskundige meestal adviseren als er geen haast is om te gaan bevallen. Je verloskundige brengt twee vingers in je vagina en voelt naar je baarmoedermond. Staat deze al een beetje open, dan heb je al wat ontsluiting. Met de vingers maakt de verloskundige ruimte tussen de vliezen en de wand van je baarmoeder. Daardoor gaat je lichaam hormonen aanmaken (prostaglandines), die ervoor kunnen zorgen dat je weeën krijgt.  

Strippen is een kleine ingreep. De verloskundige kan dit bij je thuis doen of op de praktijk. Meestal doet strippen geen pijn, maar het kan wel onprettig voelen. Sommige zwangeren hebben direct wat buikkrampen of licht bloedverlies na het strippen. De buikkrampen kunnen weeën worden, maar dat gebeurt niet altijd. Jouw lichaam en de baby bepalen zelf of ze klaar zijn om de bevalling te beginnen. Komt de bevalling na 24 tot 48 uur nog niet op gang? Dan kan je verloskundige je opnieuw strippen.  

Baarmoedermond rijpen 

Tijdens de zwangerschap is je baarmoedermond stevig en lang. Als je bijna gaat bevallen, wordt je baarmoedermond vanzelf korter en zachter. Dat heet verstrijken. Hoe soepeler je baarmoedermond is, hoe groter de kans is dat het inleiden van de bevalling lukt. Om je bevalling op gang te helpen, kan je verloskundige je tabletten met hormonen (prostaglandines) geven. Die kan je via je mond innemen of in je vagina inbrengen. 

Kies je samen met je verloskundige voor deze manier van inleiden, dan ga je niet thuis of in een geboortecentrum bevallen. Je wordt in het ziekenhuis opgenomen als je gaat bevallen. Soms kunnen de hormonen erg sterk werken. Dan krijg je in korte tijd veel weeën (hyperstimulatie). Dit kan onprettig zijn voor jou, maar ook voor je baby. Met een hartfilmpje (CTG) houden ze in het ziekenhuis jullie gezondheid in de gaten. 

Ballonkatheter 

Is je baarmoedermond al wat dunner en zachter dan normaal? Dan heb je geen prostaglandines meer nodig. Er kan dan een ballonkatheter worden geplaatst. Dit heet ook wel een Foleykatheter. Via je vagina krijg je een dun slangetje in je baarmoederhals. Aan het eind van het slangetje zit een ballonnetje. Als het ballonnetje op de goede plek zit, wordt het een beetje opgeblazen. Daardoor gaat je baarmoedermond wat openstaan: je krijgt ontsluiting. Je baarmoeder wordt ook geprikkeld. Daardoor kan je krampen krijgen, die kunnen overgaan in weeën. Het ballonnetje valt vanzelf uit je vagina als je een paar centimeter ontsluiting hebt.  

Het plaatsen van het ballonnetje gebeurt in het ziekenhuis. Het plaatsen en dragen kan wat onprettig aanvoelen. Je kan daarna meestal gewoon naar huis en daar afwachten of de bevalling op gang komt. De kans op hyperstimulatie (te veel weeën in korte tijd) is klein. Of je in het ziekenhuis moet bevallen of zelf mag kiezen waar je bevalt, hangt af van afspraken in jouw regio. Je verloskundige kan je hier meer over vertellen.  

Vliezen breken 

Om je bevalling op gang te helpen, kan een verloskundige of arts je vliezen breken. Dat kan in het ziekenhuis, maar soms kan de verloskundige dit ook bij je thuis doen. Je verloskundige of een arts brengt twee vingers in je vagina om te voelen of je baarmoedermond al een stukje open staat (ontsluiting). Heb je twee of drie centimeter ontsluiting, dan kan die je vliezen breken met een vliezenbreker (amniotoom). Dat is een stokje met een haakje aan het eind, het lijkt op een haaknaald. Lukt het vliezen breken, dan voel je warm vruchtwater lopen. Je bevalling is dan begonnen, ook als je nog niet direct weeën voelt. Het handmatig breken van de vliezen doet geen pijn bij jou of je baby. Jullie voelen er bijna niets van. 

Door het breken van de vliezen maakt je lichaam veel hormonen aan. Dat kan ervoor zorgen dat de weeën beginnen. Dat kan even duren, maar het moet niet te lang zijn. Doordat je vliezen zijn gebroken, kunnen ziektes en bacteriën makkelijker in je baarmoeder komen. Als het lang duurt tot de weeën op gang komen, kan je medicijnen krijgen om ze op te wekken. Je bevalt dan in het ziekenhuis. 

Vliezen breken is een veilige manier om de bevalling in te leiden. In een heel zeldzaam geval kan je zorgverlener een bloedvat raken. Je hebt dan direct hulp van een arts nodig. Soms lukt het niet om de vliezen te breken. Omdat er niet genoeg ontsluiting is of omdat de vliezen nog te stevig zijn. 

Synthetische oxytocine 

Komen de weeën niet op gang? Dan kan je synthetische oxytocine krijgen. Oxytocine is het belangrijkste hormoon waar je weeën door krijgt. Je lichaam maakt het zelf aan. Synthetische oxytocine is een medicijn dat daar precies op lijkt. Je krijgt het via een infuus. Je kan het alleen krijgen in het ziekenhuis. Eerst wordt er een hartfilmpje (CTG) van je baby gemaakt. Ook tijdens de bevalling wordt de hartslag van je baby steeds in de gaten gehouden met het CTG. Zo kan de verloskundige of arts zien hoe je baby op de weeën reageert. Daar kan die de hoeveelheid synthetische oxytocine op afstemmen.

Er is een verschil tussen de oxytocine die je lichaam zelf aanmaakt en synthetische oxytocine. Jouw eigen oxytocine komt uit je hersenen. Het komt beetje bij beetje in je bloed. Precies zoveel als jij en je baby nodig hebben. Je lichaam reageert erop door ook hormonen aan te maken die pijn verminderen. Daardoor kan je de weeën vaak beter aan. Synthetische oxytocine komt uit het infuus direct in je bloed en je krijgt het continu. Je lichaam krijgt daardoor minder kans om genoeg pijnstillende hormonen aan te maken. Ook kan je meer oxytocine in je lichaam krijgen dan je nodig hebt. Dat kan zorgen voor weeën die snel achter elkaar komen. Ook kan je misschien meer pijn hebben. Het kan zijn dat je daardoor medicinale pijnstilling nodig hebt om de bevalling vol te houden.  

Het is nog niet helemaal duidelijk welk effect synthetische oxytocine na de bevalling heeft op de moeder en de baby. Een groot Australisch onderzoek liet zien dat baby's van wie de moeder synthetische oxytocine kreeg tijdens de bevalling, vaker geel zien (hyperbilirubinemie), vaker moeite hebben met aan de borst drinken en sneller infecties van de luchtwegen krijgen in de eerste jaren van hun leven. Maar het is niet bewezen dat dat komt door de synthetische oxytocine. Het kan ook toeval zijn. Verder kan synthetische oxytocine invloed hebben op de normale aanmaak van hormonen van jou en je baby.   

Werkt de manier van inleiden die je hebt gekozen niet? Dan gaat de verloskundige of gynaecoloog met je in gesprek. Samen kijken jullie naar de opties die je nu hebt. Is het nog wel nodig om de bevalling in te leiden? Wil je dezelfde manier nog een keer proberen? Wil je liever een andere manier proberen? Een combinatie van twee manieren kan vaak ook. Of misschien is het verstandiger om je baby via een keizersnede geboren te laten worden. Hierover krijg je informatie en advies. Jouw wensen en keuzes zijn het belangrijkst bij het kiezen van de volgende stap.